Sigorta Nedir?
            Sigorta; özel veya tüzel kişilerin bazı şartlar altında karşılaşacakları, zarara veya gelir kaybına yol açan olayların ekonomik sonuçlarından kendilerini korumak için belli bir prim karşılığında risklerini devrettiği anlaşmadır. Bu işlem belirli bir sözleşme altında yapılır.

Bu sözleşme;
● Sigortalının menfaatini ihlal eden tehlikenin gerçekleşmesi halinde, tazminat vermeyi veya sigortalının hayatında meydana gelen belli olaylar üzerinde ödemede bulunmayı taahhüt eder.
● Sözleşme ile her iki taraf birbirlerine karşılıklı olarak edim yükümlülüğüne altına girer.
● Sigorta sözleşmesini (poliçe) öteki sözleşmelerden ayıran özellik, sigortacının edim yükümlülüğünün gelecekte belirli olmayan olgulara(sigorta edilen menfaatin tehlikeye maruz kalmasına) bağlı olmasıdır.

Başka bir tanıma göre ise şöyle ifade edilir;
            Sigorta, aynı türden tehlikeyle karşı karşıya olan kişilerin, belirli bir miktar para ödemesi yoluyla toplanan tutarın, sadece o tehlikenin gerçekleşmesi sonucu fiilen zarara uğrayanların zararını karşılamada kullanıldığı, bir risk transfer sistemidir. Bu sistem sayesinde kişiler, karşı karşıya bulundukları tehlikelerin neden olabileceği, parayla ölçülebilen zararlarını, nisbeten küçük miktarlarda ödemiş oldukları primler yoluyla paylaşmaktadırlar.
            Sigortanın temel işlevi, zararı ekonomik açıdan önemsiz bir duruma getirmektir.Kişiler   tek başına karşılayamayacakları zararları bir organizasyon aracılığıyla aralarında paylaşmaktadırlar. Bu organizasyon, “sigorta şirketi”, “sigorta ettiren” ve “bir sigorta sözleşmesi”den oluşur. Bir sigorta sözleşmesinde; bir tarafta sigorta teminatı veren, ilgili kanun ve mevzuata göre sigortacılık faaliyetinde bulunmaya yasal olarak  yetkili bulunan “sigortacı”, diğer tarafta da tehlikeyle karşı karşıya olan “sigorta ettiren” bulunmaktadır.  Sigortalı; sigorta şirketinin bir tarafı olarak, teminat kapsamındaki tehlikelerden herhangi birinin gerçekleşmesi durumunda, meydana gelen hasarın tazmini talebinde bulunmaya yasal yetkili olan kişidir. Genellikle sigorta ettiren ile sigortalı aynı kişi olmakla birlikte, farklı da olabilmektedir. Sigortacının sigortalıyı koruma yükümlülüğüne karşılık, sigortalının da sözleşme ile saptanan prim adı altındaki bir meblağı ödeme yükümlülüğü bulunmaktadır.

Sigorta Süresi Nedir?
Poliçenin yürürlükte kalacağı süredir. Birikimli yaşam poliçelerinin bazılarında sigorta süresi sabit olmayıp maksimum ve minimum süreler vardır. Bazılarında ise sigortalı ile sözleşme hazırlanırken belirlenen sigorta süresi mevcuttur.

Sigortacı Nedir?
Sigorta ettiren tarafından ödenen prim karşılığında, sigortalıya ya da tazminattan yararlanacağı belirtilmiş kişiye, rizikonun gerçekleşmesi halinde tazminat ödemeyi üstlenen kurumdur.

Sigortalı Nedir?
Yaşamı ya da sağlık giderleri sigortayla teminat altına alınan kişidir.

Sigorta Ettiren Nedir?
Sigortacı ile sigorta sözleşmesini yapan ve prim ödeme yükümlülüğü altına giren kişidir. Sigorta ettiren ile sigortalı aynı kişi olabilir.

Poliçe Nedir?
Sigorta poliçesi ; Sigortalanan mal veya cana ait belirleyici bilgileri, sigortanın başlangıç ve bitiş tarihlerini, ödenecek prim ve teminat tutarlarını vb. içeren sözleşmeye ait yazılı belgedir.

Prim Nedir?
Sigorta primi sigortalının ödediği ücrettir. Bu ücret sigorta riskinin karşılığı , idari giderler, komisyonlar, kar gibi unsurları içerir.

Mini Onarım (Autoking) Hizmetinin İçeriği Nedir?
Poliçe dönemi içerisinde azami 3 kez olmak üzere; kaporta göçük düzeltme (10 cm ye kadar kaporta göçükleri), boya tamiri (30 cm ye kadar kaporta sıyrık ve çizikleri, 20 cm çapa kadar tampon sıyrık ve çizikleri) ve plastik tampon tamiri (10 cm ye kadar göçükler, yırtıklar ve kopuklar) hizmetlerini kapsamaktadır. Bu mini hasar hizmetleri sadece `Garanti Sigorta` servislerinde verilecek olup, poliçenin hasarsızlık durumunu etkilemeyecektir.

Anlaşmalı ve diğer servisler arasındaki fark nedir?
Anlaşmalı servislerimizde eksper çağırılması, dosyanın takibi gibi işlemleri servisimiz gerçekleştirmektedir. Bununla birlikte hasarla ilgili herhangi bir ödeme yapmanıza gerek yoktur. Anlaşmasız servislerde ise tüm bu işlemlerle sizin ilgilenmeniz gerekmektedir. Ayrıca hasara ilişkin ödemeyi önce sizin gerçekleştirmeniz istenecektir. Faturayı bize göndermeniz durumunda daha sonra tarafımızdan ödeme yapılacaktır.

Ruhsat sahibi değiştiğinde, yeni alan kişiye kaskoyu devir edebilir miyiz?
Kasko Sigortası Genel Şartlarına göre aracın mülkiyetinde bir değişiklik olduğu takdirde (noter satışı olsun olmasın) poliçe münfesih (iptal) olarak kabul edilir ve bu tarihten sonra olası hasar talepleri karşılanmaz. Poliçe iptal edilerek kalan sürenin primi sigortalıya iade edilir ve aracı alan kişi kendi adına yeni poliçe yaptırır.

Asistans hizmeti nedir?
Türkiye`nin dört bir tarafında, ücretsiz 7/24 çekici hizmetinden, ikamet ettiğiniz ilin dışında yapacağınız kazalarda 5 kişiye kadar otel konaklama masrafları veya ikamet ettiğiniz ile olan ulaştırma masrafları hizmetlerinden yararlanabilirsiniz.

Başka sigortadan devam eden kasko poliçem var, eski aracımı satıp yeni araç satın alıyorum hasarsızlık indiriminden yararlanabilir miyim?
Sigortalının eski poliçesindeki hasarsızlık indirim belgesi alınarak ve indirim belgesinde adı geçen aracın satıldığını gösteren satış sözleşmesinin fotokopisi ile aynı indirim oranı yeni düzenlenen kasko poliçesinde kullanılabilir.

Bir hasar meydana geldiği takdirde ne kadar sürede eksper tayini yapılıp hasar görülür?
Eksper tayini yapılması gereken hasarlarda hasarı bildirdiğiniz gün içerisinde eksper tayini yapılır ve aynı gün hasar görülür. Gün içerisinde akşam bildirilmiş olunan hasarlar bir sonraki gün eksper tarafından görülür.

Kiracıyım veya sadece eşyalarımı sigortalatmak istiyorum? Ne yapmalıyım?
Konut Paket Sigortaları binanızı olduğu gibi eşyalarınızı da poliçe üzerinde belirtilen risklere karşı teminat altına alır. Eşyalarınızın toplam bedeli üzerinden yapılan sigorta ile yangın, hırsızlık, deprem, sel ve su baskınları ve diğer risklere karşı teminat almış olursunuz.

Sigorta yaptırırken belirlenen bina bedeli, evimin şu anda ki değerinden daha düşük? Neden?
Evinizin bina bedeli belirlenirken, binanın yeniden inşası için gerekli olan bedel esas alınır.Eviniz çok lüks bir semtte de olsa sigortalanırken esas alınan rakam arsa bedeli düşülerek, evinizin m2 maliyeti üzerinden hesaplanan rakam olacaktır.

İşyeri poliçesi yaptırmak istiyorum fakat demirbaşlarımın faturaları yok nasıl işlem yapılır?
Hasar durumunda ödeme alınabilmesi için demirbaşların faturalarının mutlaka olması gerekmektedir. Aksi durumda ödeme alınamaz.

İşyerimi risklerden korumak için için en uygun sigortayı nasıl yaptırabilirim?
İşyeri Paket Sigortası binanızı, bina içindeki emteanızı, demirbaş ve makinelerinizi olası risklere karşı teminat altına alır.Yangın, hırsızlık, dahili su, grev, lokavt, kargaşalık, halk hareketleri ve terör, iş durması, yer kayması, kasa yangın hırsızlık gibi bir çok teminat aynı anda uygun primlerle sizlere sunulur. Bu risklerin gerçekleşmesi nedeniyle binanızda, iş yerinizde ki demirbaş ve emtealarınızı , üretim yaptığınız makinelerini da oluşabilecek hasarlar teminat altına alınır ve hatta 3. kişilere vermiş olduğunuz hasarlar ile işyerinde meydana gelen iş kazaları sonucu size yöneltilebilecek tazminat taleplerini, çalışanlarınızın para ve kıymetli evraklarınızı çalmaları, hile ve dolandırıcılık yapmaları neticesinde karşı karşıya kalınan emniyeti su istimal hallerini teminat altına alabilirsiniz.

Neden Özel Sağlık sigortası yaptırmalıyım?
Sigortalılara diledikleri doktor ya da sağlık kurumunu seçme özgürlüğü sağlar.  Sigorta yılı içinde sigortalıların geçirdiği herhangi bir kaza ya da hastalık sonucu yaptırdıkları ayakta ya da yatarak teşhis ve tedavilerine ait masraflarını, sigortalıların seçtikleri ürüne bağlı olarak sadece yurtiçinde veya dünyanın neresinde olurlarsa olsun karşılar. Sigortalıların hastalanması halinde özel sağlık kuruluşlarında yaptırdıkları tedaviler ile ilgili yüksek meblağlı giderleri karşılayarak, sigortalıların en zor anlarında en büyük yardımcısı olur.
 
Kasko ürünleri ile birlikte verilen teminatlar nelerdir?
Kasko ile birlikte grev. lokavt, halk hareketleri, kötü niyetli hareketler, deprem, yanardağ püskürmesi, sel, seylap, çarpma, çalınma, yanma gibi olayların sonucunda oluşabilecek hasarlar teminat altına alınabileceği gibi yurtdışı, kullanım kaybı, eskime payı, römork gibi teminatlar da verilebilir. Yapılması gereken poliçenin düzenlenmesi aşamasında istenilen teminatların tam ve net olarak belirtilmesi ve daha sonra doğruluğunun kontrol edilmesidir. Bir diğer önemli nokta ise sigorta bedelinin zaman içerisinde enflasyonla erimesinin önüne geçmektir. Bu amaçla, hemen hemen her poliçe türünde enflasyondan koruma teminatı alınabilmektedir.
 
Yangın Paket poliçelerinde verilen teminatlar nelerdir?
Paket poliçeler ile birlikte yangın, deprem, yanardağ püskürmesi, yer kayması, sel, dahili su baskını, hırsızlık, grev, lokavt, halk hareketleri, kötü niyetli hareketler, kara taşıtı çarpması, hava aracı çarpması, yıldırım düşmesi. infilak, kar ağırlığı, duman gibi sebeplerle oluşacak hasarlar teminat altına alınırken, bunların haricinde bu gibi olaylar onucu oluşabilecek 3. kişilere verilebilecek zararlar, kira kaybı, taşınma, üretimin durması, enkaz kaldırma gibi hasarların da karşılanması mümkündür. Bir diğer önemli nokta ise sigorta bedelinin zaman içerisinde enflasyonla erimesinin önüne geçmektir. Bu amaçla, hemen hemen her poliçe türünde enflasyondan koruma teminatı alınabilmektedir.
 
"Deprem" teminatı almak mümkün mü? Evet ise fiyatı nedir?
Deprem teminatı Kasko ve Yangın ürünlerinin pek çoğu ile birlikte alınabilir: ancak tek basma verilememektedir. Deprem fiyatı Türkiye Sigorta ve Reasürans Şirketleri Birliği tarafından belirlenmiş olup Türkiye'deki bütün sigorta şirketleri aynı fiyatı uygulanmaktadır. Bu fiyat bulunulan bölgenin deprem riskine göre değişmektedir.
 
Sadece deprem teminatı alınması mümkün müdür?
Hayır, deprem teminatı Yangın ve Kaza ürünleri içerisinde ek teminat olarak verilmektedir.
 
Ev veya işyeri sigorta ettirirken nelere dikkat edilmelidir? Sigorta yaptırmak için ne yapmalıyım?
Evinizi veya işyerinizi sigorta ettirmek için tek yapmanız gereken bizimle temasa geçmektir. Burada dikkat etmeniz gereken almak istediğiniz teminatları özellikle belirtmenizdir. Evinizi veya işyerinizi sigorta ettirirken dikkat etmeniz gereken bir diğer nokta da sigortacılıkta kullanılan "bina değeri" teriminin evinizin tamamıyla yeniden inşası halinde oluşacak maliyeti kastettiğidir. Yapı tipine göre bu maliyetler yaklaşık olarak hesaplanmıştır. Bina maliyetini beyan ederken bu hususu göz önünde bulundurmak gerekir. Bu tarz sigortalarda, sigorta bedeli çok yüksek olmadığı sürece, ev veya işyerinizde teftiş yapılmaz. Sigorta bedeli olarak beyan ettiğiniz rakam kullanılır. Ancak, hasar anında hasar gören malın görülmesi, çalınma veya benzeri bir diğer sebepten, mümkün olmuyor ise görevli eksperler malın faturası gibi v.b. belge veya methodlara başvurabilir.
 
Sigorta yaptırmayı düşündüğüm eşya sigorta süresince enflasyona karşı korunmakta mıdır?
Ürünlerimizin pek çoğunda %0 ile % 80 arasında değişen enflasyon seçenekleri vardır. Müşterilerimiz bu seçeneklerden herhangi birini seçerek sigorta bedellerinin enflasyon karşısında erimesinin önüne geçebilir.
 
Poliçe teminatı ne zaman başlar?
Poliçenin teminatı peşinatı ödendiği anda başlar.
 
Poliçenin taksitlerini ödeyemediğim durumlarda ne olur?
Poliçe teminatı peşinatı ödendiği anda başlar ve taksitleri ödendiği sürece 1 yıl boyunca devam eder. Ancak herhangi bir sebepten taksitlerin ödenememesi durumunda taksitin ödenmesi gereken tarihten 15 gün sonra poliçe teminatları dondurulur. Bu süreden sonra taksitin ödendiği tarihe kadar oluşan hasarlar ödenmez. Ancak müşteri poliçe taksitini ödemek ve teminatları tekrar başlatmak isterse sigortaya konu malın o tarih itibari ile hasarsız olduğunu gösterir bir belgeyi imzalamak ve taksiti ödemek suretiyle poliçe teminatlarım tekrar başlatabilir.
 
Poliçe taksitlerim nasıl ödeyebilirim?
Poliçe taksitlerini posta çeki, banka havalesi, kredi kartı ile ödeyebileceğiniz gibi nakit veya çek olarak da ödemek mümkündür. Kredi kartı ile yapılan ödemeler için ise poliçenizi teslim alırken "Kredi Kartı ile Ödeme Talimatı" doldurmanız gerekmektedir.
 
Kasko primi nasıl belirlenmektedir?
Kasko primi aracın modeli, imal yeri, yaşı, plakası ve araç sahibinin kişisel özellikleri gibi pek çok değişkene bağlıdır. Ayrıca almak istediğiniz teminatlar da primi etkileyecektir.
 
Bir kara taşıtı ile yurt dışında yapılan kazalar sigorta kapsamında mıdır?
Yurtdışı teminatı Kasko ürünleri ile birlikte verilebilen bir ek teminattır ancak poliçeleşme aşamasından önce bu hususun özel olarak belirtilmesi gerekir. Ayrıca, yurt dışında oluşabilecek kazalarda 3. kişilere verilebilecek hasarlara karşı Yeşil Kart (Green Card) poliçesi hazırlatmak zorunluluğu olduğu unutulmamalıdır.
 
"Tecdit" ne demektir?
Pek çok sigorta ürünü 1 yıl süre için hazırlanmıştır. 1 yılın sonunda, eğer teminatın devam etmesi isteniyor ise, poliçenin yenilenmesi gerekir. Bu yenileme işlemine "tecdit" adı verilir.
 
Hasar durumunda ne yapmalıyım?
Hasar durumunda ilk olarak "hasar ihbarında bulunulması gerekmektedir. Hasar ihbarı esnasında size sorulacak başlıca sorular, poliçe numaranız, tahmini hasar meblağı, hasarın oluş şekli, oluş tarihi v.b. gibidir.

Kloz nedir?
Sigorta çeşitlerine göre poliçe genel şartlarındaki hususları tamamlayan ve özellikle dikkat edilmesi gereken şartları gösteren uyarı notudur.

Hasar nedir?
Sigorta Poliçesi genel şartlarında yer alan rizikonun gerçekleşmesi (menfaatin zarara uğraması) halinde, sigortacının tazminat ödeme yükümlülüğünün doğması durumudur.

Aktüer nedir?
Sigorta matematikçisidir. Hangi risk için hangi şartlarda ne kadar sigorta primi ödenmesi gerektiğini hesaplayarak standardize eder. Eski Roma 'da sayan kişi anlamına gelirdi. Ülkemizde her sigorta şirketi mutlaka en az bir aktüer bulundurmak zorundadır.
Sigorta matematiğine ise aktüerya adı verilir.

Birikim Tutarı (Birikim Kapitali) Nedir?
Sigortacı her yıl sonu, portföyündeki uzun süreli poliçelerin sigorta bedelleri üzerinden, bazı matematiksel yöntemlerle belirlenen bir fon ayırır. Şöyle ki, sigortalının ödediği primlerin yıllar itibariyle yasal ve teknik kesintileri yapıldıktan ve teknik faiz ile faizlendirildikten sonra elde edilen tutara birikim tutarı denir.

Genel Şartlar Nedir?
Devletin yetkili kurumları (T.C. Başbakanlık Hazine Müsteşarlığı) tarafından her sigorta branşı için hazırlanmış olan ve Sigorta şirketlerinin bunu aksine hareket edemeyecekleri koşullardır.

İhtarname Nedir?
Zamanında ödenmeyen primlerin poliçenin iptaline yol açması söz konusu olduğundan, prim borçlarını ödemeleri için sigortalıya gönderilen uyarı mektubudur (ihtar). Sigortalıya ulaştıktan sonraki 30 gün içinde ödeme zorunluluğu vardır. Aksi halde şirket poliçeyi iptal veya tenzil eder.

İkraz (Borç Alma) Nedir?
Uzun süreli ve birikimli sigortalarda mevcut olup, sigortalının ileriki yıllarda poliçesinin kar paylı birikim tutarını azami %95'ini yıllık faizle borç alabilmesidir. Ikraz halinde, poliçenin tüm hakları korunur. Sigortalı bir sonraki yıl, borcunu ödemeden o yıla ait ikraz faizini ve bu faiz üzerinden alınacak %5'lik gider vergisini ödemek suretiyle sigortaya devam edebilir. Faiz sigorta şirketi tarafından serbest olarak belirlenir ve peşin alınır.

İptal Nedir?
1. Uzun süreli hayat sigortalarında: sigorta ettirenin 30 gün içinde prim borcunu ödememesi halinde, poliçenin yürürlükten kaldırılmasıdır. Bu durumda prim iadesi yapılmaz.
2. Bir yıl ve daha kısa süreli hayat, sağlık ve kaza sigortalarında: Sigorta ettiren şirketçe belirtilen süre zarfında prim borcunu ödemediği taktirde, poliçe temerrüde düşer. Temerrüt tarihini izleyen 15 günün sonunda prim borcu ödenmezse teminatlar durdurulur. Durdurulma tarihinden itibaren geçen 15 gün içinde de borç ödenmezse ihtara gerek kalmaksızın poliçe iptal edilir.

Irat Nedir?
Yaşam boyu veya belirtilen süre boyunca periyodik olarak gelir sağlayan yaşam sigortası teminatıdır.

İstira (Satın alma) Nedir?
Birikim priminin alındığı yaşam sigortalarında sigorta şirketinin, poliçe özel şartlarında yazılı asgari sürenin geçmesi ve bu süreye ait primlerin ödenmesinden sonra sigorta ettirenin talebi ile kar paylı birikim tutarını ödeyerek poliçeyi satın almasıdır.
Sigortalı için, poliçenin paraya çevrilme olanağıdır.

Kar Payı Tutarı Nedir?
Sigortalıların ödediği primlerin yasal ve teknik kesintileri yapıldıktan sonra yatırıma yönlendirilmesi sonucunda elde edilen karın bir kısmının katılım nispetinde poliçeye işlenen tutarıdır.

Sigortalanabilir Menfaat Nedir?
Sigorta ile güvence altına alınan, maddi veya manevi değerler üzerindeki menfaatlerdir.
Sigorta sözleşmesi (poliçe) yapılırken sigortalanabilir bir menfaat ilişkisinin bulunması gereklidir. Rizikonun gerçekleşmesi neticesinde sigortalının yasal, para ile ölçülebilir bir zararı ve fiziki bir kaybı olmalıdır. Kanunlara, ahlaka ve adaba aykırı işlemler sonucu doğacak menfaatler sigorta edilemez.

Menfaattar Nedir?
Yaşam sigortalarında, sigorta sözleşmesine taraf olmamakla birlikte, yaşam kaybı (vefat) rizikosunun gerçekleşmesi halinde poliçede belirtilen hakların ödeneceği kişidir. Poliçede menfaattar ismen belirtilmemişse, kanuni varisler menfaattar olarak kabul edilir. (Menfaattar = Lehdar = Alacaklı)

Meriyet Nedir?
Poliçenin geçerli ve yürürlükte olma durumudur.

Özel Şartlar Nedir?
Sigorta özel şartları ; Sigorta şirketlerinin geliştirdikleri poliçelerin detaylı özel koşullarını içeren ve genel şartların aksine hükümler içermeyen sözleşme maddeleridir.

Risk Nedir?
Zararın veya hasarın ortaya çıkmasının muhtemel olduğu durumdur.

İstisna Nedir?
Sigorta teminatları dışında kalan durumlardır.

Tazminat Nedir?
Poliçe türüne göre, sağlık giderleri, maluliyet ve kritik hastalık durumunda sigortalıya, sigortalının vefati durumunda ise menfaattara ödenmesi gereken toplu tutar.

Teminat Nedir?
Sigortacının sigortalıya rizikonun gerçekleşmesi halinde vermeyi taahhüt ettiği güvencedir.

Tenzil (Dondurma) Nedir?
Uzun süreli sigortalarda poliçe özel şartlarında yazılı azami sürenin geçmesi ve bu süreye ait primlerin ödenmesinden sonra prim ödemelerinin durdurulması ve sigortalının maluliyet, kritik hastalık, vefat gibi tazminat hakkından yararlanmadan sadece yatırılan birikim tutarı üzerinden kar payı almaya devam etmesidir.

Tıbbi Tetkikler Nedir?
Sigortalının yaşına ve istediği teminat tutarına bağlı olarak sigortacı tarafından istenebilen tıbbi raporlardır.

Risk Kabul (Underwriting) Nedir?
Sigortacının, başvuruyu kabul edip, etmeyeceğinin ve kabul ederse hangi şartlarda onaylayacağının belirlendiği süreçtir.

Zeyilname Nedir?
Zeyilname; Poliçenin yürürlüğü sırasında meydana gelen değişikliği belirten poliçenin ayrılmaz bir parçası olarak düşünülen ek sigorta sözleşmesidir. Örneğin yaşam poliçelerinde prim artışı, sağlık poliçelerinde aile poliçesine çocuk eklenmesi gibi değişikliklerin yanı sıra sigortalının talebiyle düzeltilmesi de zeyilname düzenlenmesini gerektiren işlemdir.

Önemli Not: Cevapların yasal anlamda bir bağlayıcılığı, Batuhan Sigorta Aracılık Hizmetleri Ltd. Şti. ve çalıştığımız sigorta şirketleri açısından söz konusu değildir. Güncel değişiklikler için lütfen bizi arayınız.

Sigorta Terimleri Sözlüğü

A
ABONMAN POLİÇESİ (DECLARATION POLİCY)
Yangın ve Nakliyat-Yük sigortalarında, sigortalıya belirli bir dönem için otomatik sigorta güvencesi sağlayan poliçe türüdür.
ACENTE (AGENT)
Belirli bir bölge ve iş türü itibariyle sigortacıyı temsil eden sigorta aracısıdır.
AİLE GELİR SİGORTALARI (FAMILY INCOME BENEFITS)
Sigortalı aile reisinin belirli bir tarihten önce ölmesi halinde, geride kalan aile fertlerine, önceden saptanmış bir tarihe kadar düzenli bir gelir sağlanmasını, daha sonra da toplu ödeme yapılmasını öngören Hayat Sigorta poliçesi türüdür.
AŞKIN SİGORTA (OVER INSURANCE)
Aşkın sigorta terimi, tazminat poliçelerinde söz konusu olan bir kavramdır. Poliçedeki sigorta bedelinin, sigorta konusunun gerçek ve makul değerinin üzerinde olması halidir. Sigortanın temel prensibine göre amaç, sigortalının uğradığı maddi kaybın giderilmesi olmakla birlikte, çeşitli nedenlerle sigorta bedeli, sigortalı tarafından gerçek ve makul değerin üzerinde beyan edilmektedir. Ancak, sigorta şirketi, bir tam zıya durumunda, o malın gerçek değerini ödemek veya ikame etmek durumunda olduğundan, sigortalı, olması gerekenden fazla prim ödemiş olacaktır.
AVARYA
Gemi ve yükün uğradığı olağandışı zarar ziyan ile sefer sırasında yapılan olağanüstü masrafları tanımlayan Nakliyat Sigortacılığı terimidir.
AZALAN SÜRELİ SİGORTA (DECREASING TERM ASSURANCE)
Sigorta bedelinin, poliçe süresi içinde her geçen yıl azalma gösterdiği Hayat Sigorta poliçe türüdür.
AZAMİ İYİNİYET (UTMOST GOOD FAITH)
Bir sigorta sözleşmesinin tarafları, sigortacı ile sigortalıdır. Sigorta şirketi, sigorta edilecek olan mal, hayat veya sorumluluk konusu olan şey ile ilgili hiçbir bilgiye sahip değildir ve karşı tarafın vermiş olduğu bilgiye güvenmek durumundadır. Diğer taraftan, menfaatini sigorta ettirmek üzere teklif formunu doldurmakta olan kişi de, kendi ihtiyaçlarına yönelik ürünü belirlemede sigortacının vermiş olduğu teknik bilgiye güvenmek durumundadır. Sigorta sözleşmesinin oluşturulması aşamasında her iki taraf için de söz konusu olan ortak nokta, tamamen karşı tarafın vermiş olduğu bilgiye güvenmek durumunda olmalarıdır. Taraflardan birinin iyiniyetli olmaması nedeniyle karşı tarafa gerçek olmayan bilgi vermesi, karşı tarafı yanıltmak ve istemediği bir sözleşmeye girmesini sağlamaktır ve iyiniyet prensibinin ihlali, karşı tarafa sözleşmenin feshi hakkını vermektedir.


B
BAĞLI SİGORTA ŞİRKETİ (CAPTIVE INSURANCE COMPANY)
İşletmenin sigorta ihtiyacını temin eden, aynı sermaye grubuna ait sigorta şirketidir.
BIRAKMA BEYANI (ABANDONMENT)
Nakliyat sigortalarında, sigortalının, hükmî tam ziya halinde sigorta konusunu sigortacıya terk edeceğini ifade eden bildirimidir.
BEKLENEN AZAMİ HASAR (PROBABLE MAXIMUM LOSS)
Normal şartlar altında, tek bir olaydan meydana gelebilecek, muhtemel azami hasar miktarıdır. Meydana gelme ihtimali çok az olan, örneğin katastrofik olaylardan ileri gelebilecek hasarlar, Beklenen Azami Hasar hesabına alınmaz.
BİRLİKTE SİGORTA (COINSURANCE)
Sigorta konusu olan menfaatin, aynı tehlikelere karşı, aynı sigorta dönemi içerisinde birden fazla sigorta şirketi tarafından sigortalanmasıdır. Sigorta şirketleri çeşitli nedenlerden dolayı, sigorta konusu olan şeye birlikte teminat vermektedir ve bunun başlıca nedeni, sigorta bedelinin, sigorta şirketerinin mali gücüne ve mevcut kapasitelerine göre çok yüksek olması ve tek başlarına teminat vermeye müsait olmamasıdır.
BÖLÜŞMELİ REASÜRANS ANLAŞMALARI (PROPORTIONAL REINSURANCE)
Reasürörün, sigorta poliçelerinin prim ve hasarına belirli bir oranda katıldığı reasürans anlaşmalarıdır.
BROKER
Esas olarak sigorta teminatı satın almak isteyen kişinin danışmanı ve temsilcisi olan özel ve bağımsız profesyonel sigorta aracısıdır.
BÜTÜN TEHLİKELER (ALL RISKS)
Bir çok branşta uygulanan ve sigortalının alabileceği en geniş teminat biçimidir. Teminatın adı “Bütün Tehlikeler” olmasına rağmen, karşılaşılabilecek bütün tehlikelere karşı koruma sağlayan bir teminat değildir. Bu tip poliçeler, kişilerin artan sigorta ihtiyaçlarına cevap vermek üzere oluşturulmuş, nispeten yeni ürünlerdir. Poliçenin, istisnalar bölümünde, hangi tehlikelere karşı koruma sağlamadığı tek tek sayılır ve bu istisnaların dışında kalan tüm tehlikelerin teminat altında olduğu belirtilir. Bu özelliğinden dolayı bu poliçeler, “Bütün Tehlikeler” (All Risks) Poliçesi olarak adlandırılmaktadır.
BÜYÜK SAYILAR KANUNU
Eldeki riziko sayısı arttıkça, hasar oranının, o olaya ilişkin genel hasar olasılığı yüzdesine daha çok yaklaşacağını öngören istatistik prensibidir.


C
CAM KIRILMASI SİGORTASI (GLASS INSURANCE)
Pencere ve kapılardaki cam ve aynaların kırılmasını teminat altına alan sigorta türüdür.
CARİ RİZİKOLAR KARŞILIĞI (UNEARNED PREMIUM RESERVE)
Belli bir tarih itibariyle devam eden rizikolara ilişkin olarak, sigortacı tarafından kazanılmamış primler karşılığını ifade eden miktardır.
COĞRAFİ SINIRLAR (TERRITORIAL LIMITS)
Sigorta poliçesinin yürürlükte olduğu coğrafik alandır. Örneğin, bir tekne poliçesindeki “Sefer Sahası” veya “Faaliyet Alanı” gibi terimler, o tekne poliçesinin ancak o alanlarda meydana gelebilecek hasarlar için yürürlükte olduğu anlamına gelmektedir.
ÇİFTE ÖDEMELİ SÜRE SİGORTALARI (DOUBLE INSURANCE)
Sigortalının belirli bir sürenin sonunda hayatta kalması halinde, kendisine sigortalı meblağın iki katının ödendiği Hayat Sigorta poliçe türüdür.
ÇOCUK SİGORTALARI
Çocuklara belirli bir yaşa eriştiklerinde maddi olanak sağlamayı yada eğitim masraflarını karşılamayı amaçlayan Hayat Sigorta poliçe türüdür.


D
DAVA-SAY MASRAFLARI (SUE AND LABOUR CHARGES)
Nakliyat sigortalarında, teminat altındaki bir zıyaı önleme yada azaltma amacıyla sigortalı veya adamları tarafından yapılan makul masraflara verilen addır.
DEĞİŞKEN (MÜTEMEVVİÇ) SİGORTALAR
Aynı sigortalıya ait çeşitli sigorta konularının tür, miktar ve yer bakımından değerlerinin ayrı ayrı belirlenememesi halinde, bulunan tek bir sigorta bedeli ile ve tek bir poliçede teminat altına alınmasını öngören Yangın sigortacılığı uygulamasıdır.
DEVİR (CESSION)
Sedan şirketin reasürans konusu yaptığı kısım veya miktardır.
DİSPEÇ
Müşterek avaryaya giren zarar ve masrafların ilgili taraflar arasında paylaştırılması işlemidir.
DOLU SİGORTALARI (HAIL INSURANCE)
Dolunun tarla ve seralardaki ürüne vereceği zararın teminat altına alındığı sigorta türüdür.
DÖNÜŞTÜRÜLEBİLİR SÜRELİ SİGORTA (CONVERTIBLE TERM ASSURANCE)
Sigortalıya, poliçenin başlangıcından itibaren belirli bir süre içinde, Süreli Hayat poliçesini başka bir tip poliçeye dönüştürme olanağı tanıyan Hayat Sigorta poliçe türüdür.


E
EKSEDAN ANLAŞMASI (SURPLUS TREATY)
Rizikonun, sedanın saklama payını aşan bölümünün reasüröre devredildiği bölüşmeli reasürans türüdür.
EKSİK SİGORTA (UNDER INSURANCE)
Poliçede yazılı sigorta bedelinin, sigortaya konu olan malın gerçek ve makul değerinin altında olması durumudur. Sigortalı, bilmeyerek veya daha az prim ödemek amacıyla malın gerçek değerinin altında bir beyanda bulunmaktadır. Eksik sigorta halinde sigortalı, sigortanın, “uğranılan maddi kayıpların tam anlamıyla giderilmesi” prensibinden yeterince yararlanamamaktadır. Örneğin, tam zıya halinde, sigorta şirketinin ödeyeceği en fazla miktar, poliçede beyan edilmiş sigorta bedeli kadar olacaktır. Kısmi hasarlarda da aynı durum söz konusudur ve sigorta şirketinin ödeyeceği en fazla hasar miktarı, eksik sigorta bedelinin, olması gereken sigorta bedeline oranı kadardır.
EMNİYETİ SUİSTİMAL SİGORTALARI (FIDELITY GUARANTEE COVER)
İşverenin, yanında çalıştırdığı kişilerin kusur ve kötü niyetli hareketleri sonucu uğrayabileceği malî kayıplarını teminat altına alan sigorta türüdür.
ENTEGRAL MUAFİYET (FRANCHISE)
Sigorta dönemi içerisinde meydana gelen ve belli bir miktarın altında kalan hasarın, sigortalı tarafından; hasarın bu miktarı aşması durumunda ise, tamamının sigorta şirketi tarafından ödenmesini öngören muafiyet uygulamasıdır. Sigorta bedelinin belli bir yüzdesi veya maktu olabilir.
ESASLI HUSUS (MATERIAL FACT)
Tedbirli bir sigortacının sigorta sözleşmesini kabul edip etmemesinde yada öngöreceği koşul ve fiyatlarda etkili olabilecek her türlü bilgi ve maddî verileri ifade eder.


F
FERDİ KAZA SİGORTASI (PERSONEL ACCIDENT INSURANCE)
Bir kaza sonucu ortaya çıkan ölüm ve yaralanma hallerinde sigortalı yada yakınlarının tazmin edilmesini amaçlayan sigorta türüdür.
FİLO POLİÇE (FLEET POLICY)
Aynı kişiye ait birden fazla sayıda motorlu aracı yada tekneyi bir arada teminat altına alan poliçe türüdür.
FİYAT (RATE)
Sigorta veya reasürans teminatına karşılık olarak ödenecek primin hesaplanmasında esas alınan ve oran olarak ifade edilen bir terimdir. Fiyatın sigorta bedeline veya teminata uygulanmasıyla prim miktarı bulunmaktadır.
FLOTAN POLİÇE (FLOATING POLICY)
Yük sigortalarında, başlangıçta belirlenen bir global bedelden hareketle, bu tutar sona erene kadar taşımalara güvence sağlayan bir poliçe türüdür.


G
GENEL ŞARTLAR (GENERAL CONDITIONS)
Poliçe üzerinde açıkça ifade edilmiş, teminatın kapsamı, istisna edilen haller, hasar prosedürü, sigortalının görev ve yükümlülükleri, anlaşmazlık halinde uygulanabilecek hükümler, prim ödemesi, rücu durumu gibi sigorta sözleşmesinin esaslarını içeren koşullardır.
GERÇEK TAM ZIYA (ACTUAL TOTAL LOSS)
Sigorta konusu olan şeyin, sigorta teminatı kapsamındaki tehlikelerden birinin gerçekleşmesi sonucu tamamen kullanılamaz ve onarılamaz hale gelmesi durumudur. Bu durumda, sigorta şirketinin azami sorumluluğu, sigorta poliçesi üzerinde yazan miktar kadardır. Bir binanın yanması veya depremde yıkılması, bir geminin batması gerçek tam zıya örnekleridir.
GİZLİ KARŞILIK (HIDDEN RESERVE)
Sigorta şirketinin, malî değerlendirmelerinde muhafazakâr bir yaklaşım izlemesinden doğan ve bilânçodan algılanamayan bir karşılık kavramıdır.
GRUP HAYAT SİGORTALARI (GROUP LIFE ASSURANCE)
Bir işletmenin bütün çalışanlarını kapsayan yıllık grup sigortaları yada süre sigortaları biçiminde yapılan Hayat Sigortalarıdır.


H
HALEFİYET VE HAKLARIN DEVRİ PRENSİBİ (SUBROGATION)
Sigortanın genel prensiplerinden olup, sigortacının, sigorta konusunun uğradığı zarardan ötürü sigortalıya ödemede bulunmasını takiben, yaptığı ödeme oranında sigortalının yerine geçmesini ve onun bütün haklarını devralmasını öngörür.
HASAR (DAMAGE)
Herhangi bir mala, eşyaya verilen fiziki hasarı veya kişinin gerek bedeni, gerekse manevi zararını ifade etmek için kullanılır.
HASAR FAZLASI REASÜRANSI (EXCESS OF LOSS)
Bir reasürans anlaşması türüdür ve reasürör, sigortacının yazmış olduğu işlerden elde ettiği primin belli bir kısmı karşılığında, o işlere ilişkin meydana gelen hasarların, önceden saptanmış bir tutarı (sedan şirketin net saklama payı) geçen kısmını karşılamayı taahhüt eder.
Hasar Fazlası Reasürans Anlaşmalarının Bölüşmeli Reasürans Anlaşmalarından en büyük farkı, sadece hasara ilişkin bir anlaşma olmasıdır. Tek bir branş için olabildiği gibi birkaç branşa birlikte de uygulanabilir ve özellikle kümül oluşturan hasarlarda ve katastrofik olaylarda, sigorta şirketinin koruması açısından oldukça etkili anlaşmalardır.
HASAR PRİM ORANI (LOSS RATIO)
Ödenmiş ve muallak hasarlar toplamının kazanılmış prime olan oranıdır. Ancak, hasar prim oranı hesaplanırken, bir önceki yılda ayrılmış prim rezervi ve bir önceki yıl muallak hasarları da hesaba katılmaktadır. Hasar prim oranının hesabı şu şekilde yapılmaktadır: (Ödenen Hasar + Muallak Hasar + Cari Yıl Prim Rezervi) / (Prim + Geçen Yıldan Devreden Muallak Hasar + Geçen Yıldan Devreden Prim Rezervi)
HESAP/MUHASEBE YILI (ACCOUNTING YEAR)
Sigorta poliçesinin yürürlüğe girdiği tarih göz önüne alınmaksızın, o poliçeye ilişkin tahakkuk eden primin hesaba kaydedildiği takvim yılıdır. Bir hesap yılı içerisinde, başlangıç tarihleri farklı olan poliçelere ait primler olabilmektedir. Örneğin, bir yıldan uzun süren Mühendislik, Tekne İnşaat poliçelerinde, risk devam ettiği sürece prim tahakkuk etmekte, bu primler, başlangıç tarihleri eski olan poliçelere ait olmakla birlikte, içinde bulunan hesap yılı kapsamında değerlendirilmektedir.
HASARI ÖNLEME (LOSS PREVENTION)
Meydana gelmesi muhtemel hasarın nedenlerini araştırarak, bu nedenleri ortadan kaldırmak üzere sigortalıya tavsiyelerde bulunmak, bilgi ve donanım sağlamak ve sigorta poliçesine, tedbir öngören bazı şartlar ilave etmek gibi sigortacı tarafından alınan tedbirlerin tümü, hasarı önleme faaliyetleridir.
HÜKMİ TAM ZIYA (CONSTRUCTIVE TOTAL LOSS)
Sigorta teminatı kapsamındaki tehlikelerden birinin gerçekleşmesi sonucu, hasarı önlemek için yapılacak masrafın, kurtarılacak değeri aşması veya sigorta konusu olan şeyin tahmini tamir masrafının, ekonomik maliyet sınırını geçmesi hallerinde hükmi tam zıiya durumu sözkonusu olmaktadır. Genellikle nakliyat sigortalarında söz konusudur.
HUSUSÎ AVARYA (PARTICULAR AVERAGE)
Müşterek avarya dışında kalan ve bir kaza sonucu ortaya çıkan zarar ve masrafları ifade eden Nakliyat Sigortacılığı terimidir.


I - İ
İHRACAT KREDİ SİGORTASI (EXPORT CREDIT INSURANCE)
Uluslar arası ticarette ihracatçının alacaklarını güvence altına almayı amaçlayan ve yürütülmesi genellikle devlet veya özel bir kurum tarafından üstlenilen sigorta sistemidir.
İHTİYARİ REASÜRANS (FACULTATIVE REINSURANCE)
Trete reasüransının aksine, her riziko için sedan ile reasürör arasında ayrı ayrı varılacak anlaşmaya uygun olarak yapılan reasürans devridir.
İŞ YILI (UNDERWRITING YEAR)
Poliçenin düzenlendiği yıldır. Sigorta muhasebesi bakımından önem taşımaktadır. Bu poliçeye ilişkin primlerin takip eden yıl içinde de (bir yıldan uzun vadeli inşaat poliçelerinde prim ödemesi, inşaat devam ettiği sürece örneğin, 10 yıl sürebilmektedir) sigortacıya ödemiş olması, iş yılı hesabı açısından bir fark oluşturmaz ve poliçenin düzenlenmiş olduğu yıla göre hesaba alınırlar.
Aynı şekilde, bu poliçeye ilişkin yapılan hasar ödemeleri de, aradan geçen süre ne kadar uzun olursa olsun, poliçenin düzenlenmiş olduğu yıla göre muhasebeleştirilirler.


K
KAR KAYBI SİGORTASI (LOSS OF PROFIT INSURANCE)
Bir işletmenin gerçekleşen bir riziko sonucu yoksun kaldığı kârı ve yaptığı bazı ek masrafları teminat altına alan sigorta türüdür.
KAZANILMIŞ NET PRİM (NET EARNED PREMIUM)
Hesap yılının birinci gününden itibaren sigortacı tarafından düzenlenmiş poliçeler karşılığında yazılan primler, teknik anlamda brüt primdir. Hesap yılı içerisinde, örneğin, dördüncü ayda düzenlenen poliçenin yıllık priminin sadece sekiz aylık karşılığı cari yıla ait, geri kalan dört aylık primi ise takip eden yılın hesabına dahil olmaktadır. Sigorta şirketi tarafından düzenlenen tüm poliçeler için tek tek böyle bir hesap yapmak güç olduğundan, şirketin yıl içerisinde tahakkuk ettirdiği toplam primin belli bir yüzdesi devam eden riskler için bir sonraki yıl hesabına aktarılmaktadır. İstihsal edilen yıllık primden reasürans maliyeti ve devam eden riskler için ayrılan rezerv çıkarıldıktan sonra kalan kısım, “Kazanılmış Net Prim”dir.
KENDİ KENDİNİ SİGORTA (SELF-INSURANCE)
Bir işletmenin karşı karşıya bulunduğu rizikoların dahilî sigorta fonu oluşturularak karşılanması yöntemidir.
KISMİ HASAR (PARTIAL LOSS/PARTICULAR AVERAGE)
Sigorta konusu olan şeyin, adından da anlaşılacağı üzere kısmen hesaplanmasıdır. Ancak, bir hasarın “kısmi” olup olmadığını belirleyen bir ekonomik sınır söz konusudur ve bu sınır sigortacı açısından çok önemlidir. Sigorta konusu olan şeyin kısmen hasarlanması durumunda dahi, tamir ve diğer masraflar toplamının sigorta bedeline göre yüksek bir oran tutması, diğer bir deyişle tamirin ekonomik olmaması halinde hükmi tam zıya çözümüne gidilebilir. Buna göre, bir hasarın kısmi nitelikte olup olmadığını belirleyen faktör, tamir bedelinin sigorta şirketi açısından ekonomik olmasıdır.
KLOZ (CLAUSE)
Poliçenin bir bölümü veya poliçeye ekli, özel şarttır ve taraflar arasındaki sözleşmenin gerçek sınırlarını belirlemek amacıyla kullanılmaktadır.
KOMİSYON (COMMISSION)
Sigorta şirketlerinin, prim üretimi başta olmak üzere sigortacılık ile ilgili faaliyetlerinde şirket adına iş yapan sigorta aracılarına ödediği belli orandaki para miktarıdır. Bu oran, sigorta aracısının düzenlediği veya düzenlenmesine aracılık ettiği poliçe toplam priminin belli bir yüzdesidir. Her bir sigorta branşı için ayrı olmak üzere farklı kademelerdeki sigorta aracılarına değişik yüzdelerde komisyonlar ödenmektedir.
Sigorta şirketi ile reasürans şirketi arasındaki ilişkide aracılık eden reasürans aracısı kişi ve kuruluşlara da bir komisyon ödenmektedir ve buna da reasürans komisyonu denilmektedir.
KONSERVASYON (RETENTION)
Sigorta şirketinin, üstlendiği teminat üzerinden herhangi bir reasüransa başvurmaksızın, kendi üzerinde tuttuğu kısımdır.
KORUMA VE TANZİM KULÜPLERİ (PROTECTION AND INDEMNITY CLUBS)
Donatanların gemilerine bağlı olarak ortaya çıkan çeşitli sorumluluklarının büyük bir bölümünü teminat altına alan kuruluşlardır.


L
LEHDAR (BENEFICIARY)
Sigortadan faydalanan kişidir. Sigorta sözleşmesine doğrudan taraf olabildiği gibi, sigorta ettiren konumundaki diğer bir kimsenin yapmış olduğu sözleşme ile de sigortadan doğrudan veya dolaylı olarak yararlanma konumunu elde edebilir.
LÜTUF ÖDEMESİ (EX GRATIA)
Sigorta şirketinin teminata girmeyen ya da teminat kapsamında olup olmadığı tartışmalı hasarlarda yaptığı ödemedir. Lütuf ödemesi hasarın tamamı veya bir kısmı için yapılabilir. Sigorta şirketinin, kendi sigortalıları ile içinde bulunduğu iyi ilişkilerini veya ticari itibarını koruma düşüncesi, lütuf ödemesinin nedenleri arasında gösterilebilir. Bu tür ödemelerin önemli bir sonucu, rücu imkanını ortadan kaldırmasıdır.


M
MEYDANA GELMİŞ ANCAK BİLDİRİLMEMİŞ (INCURRED BUT NOT REPORTED)
Sigorta muhasebesi açısından oldukça önemli bir kavramdır. Belli bir dönem, genellikle hesap döneminin sonunda, sigorta şirketinin portföyünde bulunan branşlar itibariyle meydana gelmiş bir takım hasarlar söz konusu olmakta, ancak bu hasarların varlığı ve maliyeti konusunda sigorta şirketinin herhangi bir bilgisi bulunmamaktadır. Bu tür hasarlar, “meydana gelmiş ancak bildirilmemiş” hasarlar olarak adlandırılır ve sigorta şirketi tarafından, bu hasarlar için belli bir rezerv ayrılır.
MORAL RİZİKO (MORAL RISK)
Sigortalının tutum ve alışkanlıkları ile ilgili riziko kavramıdır.
MORTALİTE TABLOLARI (MORTALITY TABLES )
Bir ülkenin toplam nüfusunun gözlemlenmesi suretiyle elde edilen sonuçların, Hayat sigortalarına uygulanmak üzere hazırlanan tablolarına denir. Herhangi bir yaşta, bir yıl içerisinde kaç kişinin hayatta kalacağı veya kaç kişinin öleceği bu tablolardan hareketle tahmin edilebilmektedir. Mortalite tabloları, tablonun yapılış şekline ve yapıldığı yere göre isim almaktadır. Örneğin, Amerikan C.S.O. 19531958 Mortalite tablosu denildiği zaman, Amerika Birleşik Devletleri’nde 1953 - 1958 yılları arasında tam nüfusun gözlemlenmesi suretiyle elde edilen sonuçları gösteren tablo anlaşılmaktadır. Bunun yanısıra, bu tablolara “teknik faiz” yüklemesi yapılarak “Komitasyon Tabloları” elde edilmektedir. Mortalite tabloları, tüm nüfus dikkate alınarak yapılabildiği gibi, cinsiyet ayırımı, belli bir bölgenin nüfusu gibi esaslara göre de yapılabilmektedir.
MUAFİYET
Tazminatın ödenmesi sırasında, söz konusu hasarın sigortalının üzerinde kalan bölümüdür.
MUTABAKATLI POLİÇE (AGREED VALUE/VALUED POLICY)
Sigorta sözleşmesinin tarafları olan sigortalı ile sigortacı tarafından, üzerinde mutabık kalınmış, tam zıya halinde sigortalıya ödenecek olan bedeldir. Mutabakatlı değer, sigorta poliçesi düzenlendiği sırada belirlenmekte, poliçe süresi içerisinde meydana gelebilecek piyasa dalgalanmalarından etkilenmemektedir. Tam zıya halinde sigortalıya ödenecek olan bedelin başlangıçta belirlenmiş olması, olası bazı sigorta sahtekarlıklarının da önüne geçmektedir.
Mutabakatlı poliçe, tekne ve nakliyat sigortalarında sık olarak kullanılmaktadır.
MUALLAK HASAR (OUTSTANDING LOSS)
Meydana gelmiş ve sigorta şirketi tarafından bilinen bir hasara ilişkin olarak, ileride ödenmesi muhtemel hasar ödemesidir ve bu muhtemel ödeme için ayrılan miktara da muallak hasar rezervi denir.
MÜŞTEREK SEBEP (CONCURRENT CAUSE)
Birbirlerinden bağımsız olarak ortaya çıkan ve hasarın oluşumuna ayrı ayrı katkıda bulunan sebeplerdir. Devam etmekte olan bir fırtına ve bu fırtına sırasında tamamen başka bir nedenle başlayan yangın, bir hasarın müşterek sebebi olabilirler.
MÜCBİR SEBEP (ACT OF GOD)
İnsan iradesi, gücü ve müdahalesiyle önüne geçilemeyen, deprem, yıldırım, kasırga gibi doğal afetler mücbir sebeb olarak adlandırılmaktadır ve sorumluluk hukuku açısından önem taşımaktadır.
MÜŞTEREK AVARYA (GENERAL AVERAGE)
Gemi ve yükü birlikte tehdit eden bir tehlikeden onları korumak amacıyla, makul bir hareket tarzında olmak kaydıyla, bilerek bir fedakarlık yapılması veya bir masrafa katlanılması durumunda, Müşterek Avarya hareketi söz konusudur ve bu nitelikte bir hareketin doğrudan doğruya sonucu olan zarar veya masraflar Müşterek Avarya’dır. Müşterek Avarya kapsamına giren zarar ve masraflar, gemi, yük ve navlun sahipleri arasında paylaştırılır ve bu işleme dispeç (adjustment) denir.
Müşterek Avarya kapsamında önemli olan bazı kavramlar:
Müşterek Avarya Fedakarlığı (General Average Sacrifice): Müşterek Avarya hareketinin teknede veya emtiada neden olduğu maddi zarardır. Yüklü geminin bir deniz tehlikesi nedeniyle batma tehlikesi ile karşı karşıya kaldığı sırada geminin batmaması için karaya oturtulması (donatanın fedakarlığı) ya da geminin batmaması için yükün bir kısmının denize atılması (yük sahibinin fedakarlığı), Müşterek Avarya Fedakarlığı için birer örnektir.
Müşterek Avarya İştiraki (General Average Contribution): Müşterek Avarya fedakarlığı yapan tarafın masrafına katılmadır. Karaya oturtulan geminin hasarına yük ve navlun sahibinin, bir kısmı denize atılan yük sahibinin zararına tekne ve navlun sahibinin iştirakidir.
Müşterek Avarya Masrafı (General Average Expenditure): Donatanın diğer menfaatler adına yapmış olduğu (sığınma limanına giriş çıkış gibi) masraftır.

N
NAVLUN (FREİGHT)
Deniz yoluyla taşıma ücretidir.


O - Ö
ORAN KURALI (AVERAGE CONDITION)
Eksik sigorta halinde, bazı sigorta türlerinde, kısmî hasarlara ilişkin tazminat ödemelerinde sigorta bedelinin sigorta değerine olan oranı dahilinde bir indirim yapılmasıdır.
ÖZEL ŞARTLAR (PARTICULAR CONDITIONS)
Özel şartlar, sigortacı ve sigortalının üzerinde anlaştığı ve sigortalının çıkarları dikkate alınarak genel şartlara eklenen koşullardır. Özel şartların, TTK’nın emredici hükümlerine ve sigortalının aleyhine olmaması gerekmektedir. Özel şartlardaki amaç, sigortalının veya sigorta edilen menfaatin durumuna ve risklere göre ihtiyaçlara cevap verebilmektir.


P
PRİM (PREMIUM)
Herhangi bir riske ilişkin olarak, sigortacının vermiş olduğu teminata karşılık olmak üzere, sigortalı veya sigorta ettiren tarafından para olarak ödenen bedeldir. Sigorta sözleşmesinin en önemli unsurlarından birisidir ve sözleşmenin diğer bütün şartları yerine getirilmiş olsa dahi, primin ödenmemesi, birçok durumda sigorta sözleşmesinin yürürlüğe girmesini engelleyen bir durumdur. Prim, risk primine ek olarak genel giderler, komisyonlar, sigorta şirketinin bu iş dolayısıyla katlanmak zorunda olduğu tüm maliyetler ve faaliyet karını içermektedir. Yukarıda adı geçen risk primi ise, eldeki istatistiklere dayanılarak hesaplanmış muhtemel hasar miktarı ve hasar masraflarını karşılamak üzere hesaplanmış net prim miktarıdır. Tehlike primi olarak da adlandırılabilir.
POLİÇE DEVRİ (ASSIGNMENT)
Poliçe üzerindeki yasal hakların devridir. Bir kişinin sigorta yaptırabilmesi için, sigortanın konusu üzerinde sigorta edilebilir menfaatinin olması önemli bir şarttır. Bu menfaatin varlığı üzerine düzenlenen poliçe üzerindeki her türlü yasal hak, sigorta ettiren kişiye aittir. Sigorta ettiren kişinin sigorta konusu üzerindeki menfaatinin sona ermesi, poliçenin geçerliliği üzerinde branşlara göre değişik etkilerde bulunmaktadır. Bazı branşlarda poliçe kendiliğinden hükmünü yitirmekte, bazı branşlarda ise poliçe, sigortanın konusunu takip ettiği için sigortalı değişikliğinden etkilenmemekte, hükmünü sürdürmektedir. Bu nedenle, poliçenin bir başka kişiye ya da sigorta konusu üzerinde menfaati ele geçiren kişiye devri, branşlara göre değişmektedir.
PRODÜKTÖR (PRODUCER)
Sigortacı yada sigorta ettirene bağlı olmaksızın poliçenin düzenlenmesine yardımcı olan sigorta aracısıdır.


R
REASÜRANS (REINSURANCE)
Sigortacının, üstlendiği sorumluluğun bir kısmını veya tamamını diğer bir sigortacıya devretmesidir.
REASÜRÖR (REINSURER)
Poliçeden doğan sorumluluğun bir kısmını, sedandan reasürans yoluyla devralan şirkettir.
REASÜRANS (REINSURANCE)
Sigortacının, üstlendiği sorumluluğun bir kısmını veya tamamını diğer bir sigortacıya devretmesidir.
REASÜRÖR (REINSURER)
Poliçeden doğan sorumluluğun bir kısmını, sedandan reasürans yoluyla devralan şirkettir.
RİZİKO (RISK)
Zararın olası nedeni, tehlike/ Tehlikenin gerçekleşme olasılığı / Tehlike altındaki nesne yada kişi.


S
SAKLAMA PAYI (KONSERVASYON)
sigorta şirketinin,üstlendiği teminat üzerinden herhangi bir reasüransa başvurmaksızın, kendi üzerinde tuttuğu kısımdır.
SATIN ALMA (İŞTİRA) DEĞERİ (SURRENDER VALUE)
Hayat Sigortalarında, sigortalının, poliçenin bağıtlanmasından belirli bir süre sonra poliçeyi feshederek, daha önce ödediği primler ile bunlara ilişkin gelir payından geri alabileceği bölümüdür.
SİGORTA (INSURANCE)
Sigorta, aynı türden tehlikeyle karşı karşıya olan kişilerin, belirli bir miktar para ödemesi yoluyla toplanan tutarın, sadece o tehlikenin gerçekleşmesi sonucu fiilen zarara uğrayanların zararını karşılamada kullanıldığı, bir risk transfer sistemidir. Bu sistem sayesinde kişiler, karşı karşıya bulundukları tehlikelerin neden olabileceği, parayla ölçülebilen zararlarını, nisbeten küçük miktarlarda ödemiş oldukları primler yoluyla paylaşmaktadırlar. Sigortanın temel işlevi, zararı ekonomik açıdan önemsiz bir duruma getirmektir.Kişiler tek başına karşılayamayacakları zararları bir organizasyon aracılığıyla aralarında paylaşmaktadırlar. Bu organizasyon, “sigorta şirketi”, “sigorta ettiren” ve “bir sigorta sözleşmesi”den oluşur. Bir sigorta sözleşmesinde; bir tarafta sigorta teminatı veren, ilgili kanun ve mevzuata göre sigortacılık faaliyetinde bulunmaya yasal olarak yetkili bulunan “sigortacı”, diğer tarafta da tehlikeyle karşı karşıya olan “sigorta ettiren” bulunmaktadır. Sigortalı; sigorta şirketinin bir tarafı olarak, teminat kapsamındaki tehlikelerden herhangi birinin gerçekleşmesi durumunda, meydana gelen hasarın tazmini talebinde bulunmaya yasal yetkili olan kişidir. Genellikle sigorta ettiren ile sigortalı aynı kişi olmakla birlikte, farklı da olabilmektedir. Sigortacının sigortalıyı koruma yükümlülüğüne karşılık, sigortalının da sözleşme ile saptanan prim adı altındaki bir meblağı ödeme yükümlülüğü bulunmaktadır.
SİGORTACI (INSURER)
Sigorta teminatını sigortalıya taahhüt eden ve sigortalı cephesinden sorumluluğun tamamını üstlenen sigorta şirketidir.
SİGORTA POLİÇESİ (INSURANCE POLICY)
Sigortacı ile sigortalı arasındaki sigorta sözleşmesinin yazılı, yasal delilidir. Bir sigorta poliçesinde genel olarak, sigortacıyı ve sigortalıyı tanımlayıcı bilgiler, sigorta konusuna ilişkin açıklamalar, teminatın kapsamı, sigorta bedeli, sözleşmenin süresi, prim miktarı, poliçenin düzenlenme tarihi, tarafların borç ve yükümlülükleri gibi bilgiler bulunmaktadır.
SİGORTA BEDELİ (SUM INSURED)
Teminat kapsamındaki bir tehlikenin gerçekleşmesi veya sigortalının üçüncü şahıslara karşı sorumlu duruma düşmesi halinde, sigortacının ödemekle yükümlü olduğu, poliçede belirtilen ve tazminata esas oluşturan azami bedeldir. Tazminat sözleşmelerinde sigorta bedeli, sigortalının uğrayabileceği en büyük mali kayıptır. Sigorta konusunun hasar anındaki piyasa değeri, sigorta bedelinin altında ise, piyasa değeri esas alınmaktadır. Tazminat esaslı olmayan sigorta sözleşmelerinde ise (Hayat Sigortaları gibi), sigorta bedeli teorik olarak, istenilen herhangi bir miktarda tespit edilebilir ve risk gerçekleştiği anda poliçe üzerinde yazan sigorta bedeli eksiksiz ödenir.
SİGORTA SÜRESİ (INSURANCE PERIOD)
Sigortacının teminat kapsamındaki tehlikeler nedeniyle meydana gelmesi muhtemel hasarlara ilişkin sorumluluklarının devam ettiği süredir.
SİGORTA BAŞLANGIÇ TARİHİ (ATTACHMENT DATE)
Sigorta teminatının yürürlüğe girdiği tarihtir. Bazı branşlarda sigortanın başlayabilmesi için sigorta priminin genellikle bir kısmının ödenmesi gerekirken, bazı branşlarda böyle bir zorunluluk olmayıp, tarafların anlaşmasıyla birlikte teminat başlamış kabul edilir.
SİGORTANIN SONA ERMESİ (EXPIRY DATE TERMINATION)
Sigorta sözleşmesinin her iki taraf ve üçüncü şahıslar bakımından artık geçerli olmaması halidir. Sözleşmenin sona ermesi çeşitli durumlarda söz konusu olabilir;

• poliçede yazılı olan sona erme tarihine ulaşılmasıyla,

• taraflardan birinin sözleşmede öngörülen bazı şartları yerine getirmemesinden kaynaklanan fesih hali nedeniyle,

• sigortalının kendi iradesiyle,

• sigortacının, riskin ağırlaşması nedeniyle sözleşmeyi tek taraflı feshi,

• bazı branşlarda rizikonun gerçekleşmesiyle, (hayat sigortalarında sigortalının ölümü, diğer bazı branşlarda tam zıya durumu gibi.)

SİGORTA KONUSU (SUBJECT MATTER OF INSURANCE)
Kaybedilmesi veya hasarlanması halinde, üzerinde menfaat sahibi kişi/kişiler için mali kayıplara neden olan;

• taşınır veya taşınmaz bir mal,

• meydana gelmesi durumunda yasal bir hakkın kaybedilmesine veya yasal bir sorumluluk oluşmasına neden olan herhangi bir olay,

• ölüm veya yaralanma halinde kişinin kendisi veya menfaat bağı ile bağlı olduğu kişiler için parasal kayıplara neden olabilecek bir hayat sigorta konusu olabilmektedir. Yangın poliçesi için bina veya içindeki eşyalar, nakliyat poliçesi için gemi veya taşınmakta olan yük, sorumluluk poliçesi için ilgili kişinin başkalarına verebileceği zararlar bakımından söz konusu olan yasal sorumluluğu, hayat poliçesi için sigortalı kişinin yaşamı sigortanın konusu üzerine birer örnektir.

SİGORTA EDİLEBİLİR RİSK (INSURABLE RISK)
Bir tehlikenin sigortacı açısından sigorta edilebilme ölçüsüdür. Hasara neden olması tamamen tesadüflere ve sigortalının kontrolü dışındaki olaylara bağlı, ekonomik, sosyal ve siyasal sonuçları bakımından geniş kitleleri etkilemeyen riskler, sigorta edilebilir niteliktedir. Ancak, günümüzde sigortacılığın gelişmesiyle birlikte, özellikle ekonomik olarak geniş kitleleri etkileyen riskler, örneğin savaş ve terör gibi tehlikeler için de sigorta teminatı verilebilmektedir. Ayrıca iklim değişikliklerinin yol açtığı ve meydana gelmesi artık tesadüflere bağlı olmayan, bilim ve teknolojideki gelişmeler sonucu meydana gelebileceği önceden tahmin edilebilen birçok tehlike (kasırga,sel gibi) sigorta edilebilir risk kapsamına girmektedir.
SİGORTA SERTİFİKASI (CERTIFICATE OF INSURANCE)
Sigorta şirketi tarafından düzenlenerek sigortalıya verilen ve sigorta sözleşmesinin varlığına kanıt olarak kullanılabilen bir belgedir. Belge, sigortalının kimliğine ilişkin bilgiler, sigorta teminatının kapsamı ve poliçe şartları hakkında genel bilgiler içermektedir.
Sigorta setifikası, sigortanın bir şart olarak öne sürüldüğü borç alacak ilişkilerinde ve hukuki işlemlerde kullanılmaktadır ve gerekli olduğu taktirde her sigorta branşı için düzenlenebilir. Özellikle bir ana poliçe ile birden fazla kişi veya sigorta konusu için grup teminatı veren branşlarda sıklıkla kullanılmaktadır.
SİGORTA SAHTEKARLIĞI (INSURANCE FRAUD)
Kötü niyetli kişilerin haksız kazanç elde etmek amacıyla sigorta şirketini bilerek, kasıtlı olarak aldatmasıdır. Poliçe düzenlenmeden önce veya sonra yapılabilmektedir. Tedbirli bir sigortacının normalde girmeyeceği sözleşmeye girmesini sağlamak amacıyla sigortacıya bilerek yanlış bilgi vermek veya önemli bir hususu gizlemek poliçe düzenlenmeden önce yapılan sahtekarlığa örnek olarak verilebilir. Poliçe düzenlendikten sonra yapılan sahtekarlığa ise, kasıtlı olarak hasar meydana getirmek (örneğin, kundaklama) gösterilebilir.


T
TAHKİM (ARBITRATION)
Sigorta sözleşmesine ilişkin anlaşmazlıklarda bağımsız bir hakeme başvurulması durumudur.
TAZMİNAT TALEBİ (CLAIM)
Sigorta poliçesi kapsamında olan bir riskin neden olduğu ziya veya hasarın tazmin edilmesi amacıyla, sigortalı, lehdar veya üçüncü şahısların sigorta şirketinden yapmış olduğu tazminat talebidir. Talep edilen miktar, ilke olarak sigorta bedelini aşmamalıdır.
TEKLİF FORMU (PROPOSAL FORM)
Sigorta edilecek riskin her yönüyle belirlenmesi amacıyla, sigortacı tarafından hazırlanmış ve kişinin sigorta talebini içeren bir belgedir.
TEMİNAT (COVER/COVERAGE)
Sigorta konusu olan şeyin kısmen veya tamamen hasarlanması durumunda, hasarın, sigortalının genel prensipleri ve poliçe şartları çerçevesinde tazmin edileceği konusunda, sigortacının, sigortalıya veya sigortadan yararlanan kişiye vermiş olduğu garantidir.
TEMİNAT BELGESİ (COVER NOTE)
Sigorta şirketi tarafından düzenlenen ve teminatın varlığının delili olarak kabul edilen geçici bir belgedir. Sigorta poliçesinin zaman veya herhangi bir başka nedenle teminatın hesaplandığı sırada hazırlanamaması durumunda, geçici nitelikte hazırlanan Teminat Belgesi sigorta poliçesinin işlevini görmektir. Teminat Belgesinin yürürlükte olduğu sırada bir hasar meydana gelmesi durumunda, yasal durum açısından sigorta poliçesi ile aralarında herhangi bir fark yoktur.
TENZİLİ MUAFİYET (DEDUCTIBLE)
Hasarın belli bir miktarının sigortalı tarafından yüklenilmesini ifade eder. Bu miktar sigorta bedelinin veya hasarın belli bir yüzdesi veya maktu bir bedel olabilir. Sigorta dönemi içerisinde meydana gelen her bir hasar için olabildiği gibi, toplam hasar miktarı için de sözkonusu olabilmektedir.Tenzili muafiyet oranı veya miktarının yüksek olması, sigortalının ödeyeceği prim miktarını azaltan bir etkendir.
TRAFİK GARANTİ FONU (MOTORLU TAŞIT BÜROSU)
Kara Taşıtları Malî Sorumluluk sigortasının bulunması yada yetersiz kalması nedeniyle mağdur duruma düşen trafik kazası kurbanlarının güvence altına alınmasını amaçlayan düzenlemedir.


U
UZAK SEBEP (REMOTE CAUSE)
Uzak sebebi yakın sebepten ayıran tek fark zaman faktörüdür. Hakim ve belirleyici olan yakın sebep, zaman içerisinde ortadan kaldırılabilecek iken, böyle bir tedbir alınmamakta ve hasara yol açmaktadır. Bir yangında direnci azalan duvarın bir hafta sonra rüzgar ve fırtına nedeniyle çökmesiyle meydana gelen hasarın uzak sebebi, duvarın direncini azaltan yangındır.
Yakın sebebin, eldeki yeterli zaman içerisinde ortadan kaldırılmaması ve hasara neden olması durumunda uzak sebep söz konusu olmaktadır.


Y
YENİLEME (RENEWAL)
Sigorta poliçesinin (veya reasürans anlaşmasının) yürürlükte olduğu sürenin dolmasıyla birlikte, sigorta sözleşmesinde bulunan her iki tarafın iradesiyle, yürürlükteki poliçenin devam etmesini sağlayan bir süreçtir. Yenilemede, eski poliçenin şartları ve primiyle devam etmek, poliçenin kapsamını genişletmek, daraltmak ilave şartlar koymak, ek prim almak veya primi azaltmak gibi değişiklikler yapılabilir. Sigorta şirketi, poliçenin süresi dolmadan belli bir süre önce, yenileme şartıyla birlikte, sigortalıya bir yenileme ihbarı (renewal notice) gönderir. Sigortalı, sigorta şirketinden gelen ve aynı zamanda bir teklif anlamına gelen bu uyarıdan sonra poliçenin devam etmesini kabul edip etmeme hakkına sahiptir. Aynı şekilde, sigorta şirketi de rizikonun ağırlaştığını veya başka herhangi bir nedenle poliçeye devam etmeme kararını verebilir. (sağlık sigortalarında, sigortalıya verilen yenileme garantisi bu durumun istisnasıdır.)
YAKIN SEBEP (PROXIMATE CAUSE)
Bir hasarın meydana gelmesine neden olan en etkili ve hakim sebeptir. İlk veya son sebep olabildiği gibi ikisi de olmayabilir. Yakın sebebi diğer sebeplerden ayıran en önemli özellik, hasarın oluşumuna etki ya da katkıda bulunmasının ötesinde tek başına belirleyici olmasıdır. Bazı hasarların meydana gelmesine tek bir olay neden olabilmektedir ve bu olay, doğal olarak, hasarın yakın sebebidir. Ancak, bazı durumlarda hasarlar, zincirleme olayların sonucunda meydana gelebildiği gibi birden fazla olayın katkısıyla da oluşabilmektedir. Böyle bir durumda, hasarın yakın sebebinin tespit edilmesinde zorluklarla karşılaşılabilir. Zincirleme olaylar sonucunda meydana gelen bir hasarın yakın sebebinin açıklanmasına şöyle bir örnek verilebilir:

• fırtına, ahşap binanın çatı duvarını yıkmakta,

• çöken duvar, binanın elektrik kablolarını koparmakta,

• kopan elektrik kabloları, kısa devre nedeniyle kıvılcım çıkarmakta,

• kıvılcımlar, ahşap binada yangına neden olmakta,

• itfaiyenin yangını söndürmek ve komşu binaların yanmasını önlemek amacıyla sıktığı su, evdeki yanmış eşya ve komşu binalarda zarara neden olmaktadır.

Bu zincirleme olaylar sonucunda yanmış eşya ve komşu binalarda meydana gelen su hasarının yakın sebebi (hakim ve belirleyici sebeb) fırtına olmaktadır.
YEŞİL KART (GREEN CARD)
Zorunlu Kara Taşıtları Malî Sorumluluk sigortasına uluslar arası bir nitelik kazandıran uygulamadır.
YÜKÜMLÜLÜK KARŞILAMA YETERLİLİĞİ (SOLVENCY MARGIN)
Bir sigorta veya reasürans şirketinin varlık değerinin yükümlülüklerini karşılayabilecek yeterlilikte olduğunu gösteren bir orandır. Şirketin sorumluluklarını karşılayabilecek ölçüde güçlü bir mali yapıya sahip olduğunun belirlenmesi bakımından önemlidir. Kısa ve uzun vadeli işler için ayrı ayrı hesaplanmakta olan Yükümlülük Karşılama Yeterliliği, genel branşlar itibariyle prim ve hasar esasına göre, uzun vadeli işlerde ise şirketin varlık ve sorumluluklarının yıllık aktüeryal değerlemesine göre belirlenmektedir.


Z
ZORUNLU SİGORTA (COMPULSORY INSURANCE)
Kişinin, yasa dolayısıyla yaptırmak zorunda olduğu sigortadır. Kişinin üçüncü şahıslara karşı sorumlu olması durumunda, üçüncü şahısların tazminatsız kalmasını önlemek üzere, sigorta sistemi kullanılarak oluşturulmuş bir tedbir olarak düşünülmelidir. Zorunlu sigortalara verilebilecek tipik bir örnek, Trafik Sigortalarıdır. Hemen bütün dünyada uygulanmakta olan bir zorunlu sigorta türüdür. Kişinin, sahibi olduğu motorlu araç dolayısıyla üçüncü şahıslara verebileceği hasarlardan doğabilecek sorumluluklarını kapsamaktadır. Ülkemizde de uygulanmakta olan “Karayolları Motorlu Araçlar Zorunlu Mali Sorumlulık Sigortası”, “Otobüs Zorunlu Koltuk Ferdi Kaza Sigortası”, “Tüpgaz Zorunlu Sorumluluk Sigortası”, “Tehlikeli Maddeler Zorunlu Sorumluluk Sigortası” gibi zorunlu sigortalar dışında, özellikle gelişmiş ülkelerde uygulanan “İşveren Mali Mesuliyet Sigortası”, “Çevre Kirliliği Sorumluluk Sigortası” gibi zorunlu sigortalar vardır. Kişinin, genellikle üçüncü şahıslara verebileceği zararlara karşı zorunlu tutulan sorumluluk sigortalarının dışında, tamamen başka amaçlar düşünülerek zorunlu tutulmuş, kişinin bazı doğal afetler nedeniyle, kendi malına gelebilecek maddi hasarını karşılayan zorunlu sigortalar da mevcuttur. Ülkemizde uygulanmakta olan Zorunlu Deprem Sigortası bu uygulamaya bir örnektir.
ZEYİLNAME (ENDORSEMENT)
Poliçenin düzenlenmesinden sonra ortaya çıkan ve sigortacının üstlendiği riskin, nitelik veya büyüklüğünü değiştiren herhangi bir durum nedeniyle poliçeye ek olarak düzenlenmiş ve aynı yasal yetkiye sahip yazılı belgedir.
ZARAR, ZIYA (LOSS)
Bu terimin aşağıdaki gibi birden çok anlamı vardır.

• Ekonomik kayıp meydana getiren bir olay,

• Bir sigorta teminatı kapsamında, sigortalıya yasal olarak hasar talebinde bulunma hakkını veren olay,

• Sigorta konusu şeyin kaybolması.

Bir portföy içinde, hasar, üretim masrafları, idari masraflar, hasar masrafları, komisyon ve diğer giderler toplamının, prim ve benzerlerinden oluşan gelir miktarını aşması durumu.

Reasürans Terimleri Sözlüğü

A
AÇIK TEMİNAT (OPEN COVER)
Reasürör tarafından muayyen hudutlar içinde verilmiş açık bir teminat şekli olup, reasürans devrinin tamamen sedanın şeçimine bırakıldığı, ancak, reasürörün devredilen riskleri kabul zorunluluğunun bulunduğu, bir tür bölüşmeli reasürans anlaşmasıdır. Reasürörün sorumluluğu, Eksedan reasürans anlaşmalarında olduğu gibi, saklama payının bir katı veya belirli bir miktar olarak belirlenmektedir. Bu tür anlaşmalar, devredilen riskler üzerinde denetim miktarının bulunmaması, düzenli iş devri ve prim akışının olmaması, sedan şirketin anlaşmayı kötü riskler için kullanabilme imkanı nedeniyle, reasürör açısından cazip değildir.
ASGARİ DEPO PRİMİ (MINIMUM AND DEPOSIT PREMIUM)
Hasar Fazlası (Excess of Loss) anlaşmalarında, reasüröre asgari olarak ve peşinen ödenen teminat bedeli. Reasürörün primi, sözleşme şartlarına ilişkin sorumlulukları karşılığında, sedan şirket tahmini prim gelirinin belli bir yüzdesi olarak belirlenmekte ve sözleşme döneminin hemen başında peşin veya dönem içinde taksitler halinde reasüröre ödenmektedir. Bu prim gelirinin tahmin edilenden az olması halinde ise, depo priminin asgari olmak şartı mevcut ise, reasürör tarafından sedana bir prim iadesi yapılmamaktadır.
AYARLAMA (ADJUSTMENT)
Özellikle Hasar Fazlası (Excess of Loss) reasürans anlaşmalarında, reasürörün, sedan şirket net saklama payını aşan sorumlukları karşılığında alması gereken primin kesin olarak bilinmesi, dönem sona ermeden mümkün olmadığı için, sedanın tahmini prim gelirinin belli bir yüzdesi, yıl içerisinde peşin veya taksitler halinde reasüröre ödenmekte ve sözleşme döneminin sonunda, Asgari ve Depo Primi şartına bağlı olmak kaydıyla ayarlama yapılmaktadır.


D
DİLİM (PLEN, LINE)
Genel olarak, sigorta veya reasüre edilmiş riskin, sigorta şirketi veya reasürör tarafından kabul edilmiş bir bölümünü ifade etmektedir. Sigortacılık açısından, genellikle, büyük ölçekli risklerin sigortasında görülen, riskin sigorta şirketleri arasında dilimler halinde paylaşılması uygulamasıdır. Reasürans açısından ise, Eksedan reasürans anlaşmalarında söz konusu olan ve sedan şirketin(sigorta şirketi) saklama payına eşit olan miktarı göstermektedir ve böylece, reasürans anlaşmasının azami kapasitesi, dilim adetleri olarak (10 dilim, 12 dilim gibi) ifade edilmektedir.


H
HASARDA İŞBİRLİĞİ KLOZU (CLAIMS COOPERATION CLAUSE )
Reasürans tretelerinde bulunan bir klozdur. Reasürans tretesini etkilemesi muhtemel hasarlarda, reasüröre erken ihbarı öngören, reasürör ile sigorta şirketinin, hasar durumunda işbirliği yapmasını ve sigorta şirketinin, reasürörün onayı olmaksızın hasar ödemesinde bulunamayacağı şartını getiren bir klozdur.


İ
İHTİYARİ REASÜRANS (FACULTATIVE REINSURANCE)
Her riskin teker teker ve birbirinden bağımsız olarak değerlendirildiği, reasürans şeklidir. Sigorta şirketinin devir, reasürans şirketinin ise kabul zorunluluğu yoktur ve her iki taraf, kendi çıkarına uyduğu taktirde devir veya kabul etmektedirler. Sigorta şirketleri, anlaşmalı reasürans kapasitesinin tükenmesi, ilgili riskin anlaşmalı reasürans kapsamında olmaması, trete dengesinin bozulmak istenmemesi veya reasürans politikalarını ilgilendiren herhangi bir nedenle ihtiyari reasürans yoluna başvurabilmektedir.


K
KAPASİTE (CAPACITY)
Bir sigorta veya reasürans şirketinin bir riziko veya branş bazında sigorta veya reasürans teminatı vermeye hazır olduğu miktardır. Bir sigorta şirketi açısından kapasite, reasürans desteğini de hesaba kattıktan sonra, ilgili riziko itibariyle şirketin sigorta edebileceği en yüksek miktardır. Bu nedenle, reasürans, sigorta şirketinin sigortalama kapasitesini artıran bir unsurdur. Reasürans şirketi açısından kapasite ise, sigorta şirketine sağlayabileceği reasürans teminatının sınırlarını belirlemektedir.
KÂR KOMİSYONU (PROFIT COMMISSION )
Sigorta şirketi ile sigorta aracısı veya sigorta şirketi ile reasürans şirketi arasında, yazılan veya devredilen işlerin kârlılığına göre tespit edilen ilave bir komisyondur.
KESİN HESAPLAŞMA YÖNTEMİ (CLEAN-CUT BASIS )
Bölüşmeli reasürans anlaşmasının feshedilmesi halinde, reasürörün Cari rizikolar ve muallak hasarlarla ilgili sorumluluğunda, aynı anda sona erdirilmesini tanzim eden hesaplaşma sistemidir. Sedan şirket ile reasürör arasındaki resürans sözleşmesinin sona ermesi veya yenilenen sözleşmedeki reasürör payının değişmesi ile birlikte, reasürörün, cari sözleşme kapsamındaki poliçelere ait sorumlulukları, muallak hasarın belli bir oranı hesaba alınarak sona ermektedir. Bunun yanı sıra, söz konusu poliçelere ilişkin sorumluluklar, yeni sözleşmenin şartlarına uygun olarak başka bir reasüröre devredilmektedir. Portföy çıkışı ve portföy girişi adı altında, prim ve muallak hasarın belli bir miktarının yeni reasüröre devri, bu hesap sisteminin en önemli özelliğidir.


P
PEŞİN HASAR (CASH LOSS)
Reasürans sözleşmelerinde bulunan ve gerekli belgelerin eksiksiz olması ve hasarın belli bir miktarın üzerinde olması kaydıyla, reasürörün periyodik hesaplaşmayı beklemeden, hasarı sedan şirkete hemen ödemesidir.


R
REASÜRANS KOMİSYONU
Sedan şirketin istihsal giderleriyle bir kısım genel masraflarının karşılanması amacıyla, reasüröre devrettiği prim tutarı üzerinden aldığı komisyon.
RETROSESYON (RETROCESSION )
Reasüransın reasüransıdır. Resürans yoluyla kabul edilen işlerin, tekrar reasüre edilmesidir. Reasüre edilmiş risklerin devri retrosesyon olarak adlandırılmakta, bu şekilde iş kabul eden reasürans şirketine ise "retrosesyoner" (retrocessionarie) denmektedir.


S
SAKLAMA PAYI (RETENTION)
Sigorta şirketlerinin, sigorta etmiş olduğu riske ilişkin olarak, reasüröre devretmeyip, üzerinde tutmuş olduğu kısma saklama payı denir.
SEDAN ŞİRKET (CEDING COMPANY)
Yazmış olduğu direkt işlerin belli bir kısmını veya tamamını reasürans yoluyla reasürans şirketine devreden sigorta şirketidir. Her sigorta şirketi, çeşitli branşlarda sigorta ettiği rizikoları, mali yapısı ne denli güçlü olursa olsun tamamını üzerinde tutmayıp, reasürans yoluyla devretmek durumunda olduğu için aynı zamanda birer sedan şirkettir.


T
TEMİNAT BELGESİ (COVER NOTE)
Reasürör tarafından verilen teminatın şart ve esaslarını gösteren ve bunun gereğine göre, reasürör veya aracı (Broker) tarafından tanzim ve imza edilen belge.


Y
YÜKÜMLÜLÜK KARŞILAMA YETERLİLİĞİ (SOLVENCY MARGIN)
Bir sigorta veya reasürans şirketinin varlık değerinin yükümlülüklerini karşılayabilecek yeterlilikte olduğunu gösteren bir orandır. Şirketin sorumluluklarını karşılayabilecek ölçüde güçlü bir mali yapıya sahip olduğunun belirlenmesi bakımından önemlidir. Kısa ve uzun vadeli işler için ayrı ayrı hesaplanmakta olan Yükümlülük Karşılama Yeterliliği, genel branşlar itibariyle prim ve hasar esasına göre, uzun vadeli işlerde ise şirketin varlık ve sorumluluklarının yıllık aktüeryal değerlemesine göre belirlenmektedir.